• Tüketici Uyuşmazlıklarında Zorunlu Arabuluculuk

Tüketici uyuşmazlıklarındaki arabuluculuk, 2020 yılının temmuz ayında yapılan yasa değişiklikleriyle beraber zorunlu hale getirilmiştir. Böylece, 6502 s. Tüketicinin Korunması Hakkındaki Kanun’a 73/A hükmü eklenerek, “Dava şartı olarak arabuluculuk” başlığı ile tüketici uyuşmazlıklarında dava açılmadan önce arabulucuya başvurulmuş olması dava şartı haline getirilmiştir. Anılan hükme göre, “Tüketici mahkemelerinde görülen uyuşmazlıklarda dava açılmadan önce arabulucuya başvurulmuş olması dava şartıdır.”

Yasada yapılan bu değişiklik ile tüketici uyuşmazlıklarındaki arabuluculuğun yasada öngörülen bir dava şartı haline getirildiği,  bu aşama geçilmeden dava açılamayacağı ve son derece kritik bir önem taşıdığı anlaşılmaktadır. Ancak bilindiği gibi, tüm tüketici uyuşmazlıklarının mahkemeye taşınarak bu hususta dava açılması mümkün değildir. Bazı tüketici uyuşmazlıkları tüketici mahkemelerinde değil, TÜKETİCİ HAKEM HEYETLERİNDE çözülmek zorundadır.

• Tüketici Hakem Heyetlerinde Çözülecek Uyuşmazlıklarda Arabulucuya Başvuru Zorunlu Değildir

Tüketici hakem heyetinde çözülmesi gereken tüketici uyuşmazlıkları hakkında arabulucuya başvuru zorunluluğu yoktur. Bahse konu başvuru zorunluluğu, tüketici hakem heyetlerinde çözülmesi mümkün olmayan, tüketici mahkemesinde dava açılmasını gerektiren uyuşmazlıklar bakımından getirilmiştir. 2021 yılı için tüketici hakem heyetlerine yapılacak başvurularda değeri 7.550 TL altında bulunan uyuşmazlıklarda ilçe tüketici hakem heyetleri, büyükşehir statüsünde olan illerde 7.550 TL ile 11.330 TL arasındaki uyuşmazlıklarda il tüketici hakem heyetlerine, değeri daha düşük olan uyuşmazlıklarda ise yine ilçe tüketici hakem heyetlerine başvurulması gerekmektedir.

Dikkat edilmesi gereken husus şudur ki, tüketici hakem heyetlerine başvuru sınırının üzerinde olan uyuşmazlıklar için tüketici hakem heyetlerine başvurulması mümkün olmayıp, bu uyuşmazlıkların ancak dava yoluyla çözülmesi gerekmektedir. Yasada yapılan değişiklik ile, 6502 s. TKHK m. 73/A’ya göre TÜKETİCİ MAHKEMELERİNDE DAVA AÇILMASI GEREKEN DURUMLARDA ARABULUCUYA BAŞVURU YAPMIŞ OLMAK DAVA ŞARTI HALİNE GETİRİLMİŞTİR. Ancak, gerek hakem heyetlerinin görevine giren hususlarda, gerekse tüketici mahkemelerinin görevli olduğu uyuşmazlıklar bakımından arabulucuya başvuru yapmak mümkündür. Zorunluluk ise yalnızca tüketici mahkemelerinin görevli olduğu uyuşmazlıklar bakımından geçerlidir. Fethiye Arabuluculuk ve Uyuşmazlık Çözüm Merkezi her iki alanda da profesyonel hizmet vermektedir.

• Arabuluculuk Görüşmelerinde Anlaşılması ya da Anlaşma Sağlanamamasının Hukuki Sonuçları

Arabuluculuğa başvurulduğu takdirde, taraflar arabulucunun yönetimindeki görüşmelerde bir araya gelir ve uyuşmazlık konusu hakkında anlaşmaya çalışır. Tarafların görüşmeler sonucunda anlaşması ihtimalinde arabulucu tarafından bir “ANLAŞMA TUTANAĞI” tutulur. Anlaşma tutanağında tarafların hangi hususlarda anlaştığı yazılıdır.

Örneğin, ABC şirketinden 45.000 TL’ye nitelikli bir mühendislik bilgisayarı almış olan tüketici, bilgisayarın kısa süre sonra ısınarak kendiliğinden kapandığını ileri sürmüş, bilgisayarda gizli ayıp bulunduğu iddiasıyla dava açmadan önce arabuluculuğa başvurmuştur. Taraflar ya da temsilcileri arabuluculuk görüşmelerinde bir araya gelerek farklı çözüm önerileri üzerinde anlaşma sağlayabilirler. Belirtelim ki, tarafların arabuluculuk görüşmeleri sırasında vardıkları anlaşma tamamen özgür iradelerine dayanmakta olup, diledikleri herhangi bir şekilde anlaşmaya varabilirler. Anlaşmanın kanunda yazılı usul ve esaslara mutlaka uygun olması gerekmez. 

Tarafların görüşmeler sonucunda anlaşmaya varmaları halinde, anlaşmaya ilişkin tutanak mahkeme kararı (ilam) niteliğine sahip olacaktır. Bu durum, anılan tutanağın tıpkı bir mahkeme kararı gibi yerine getirilmesinin zorunlu olduğunu, yerine getirmeyen taraf aleyhine icra takibi yoluna başvurulabileceğini ifade etmektedir. Başka bir deyişle, arabuluculuk görüşmelerinde anlaşma tutanağına geçirilen her bir husus, ilgilisi tarafından yerine getirilmek zorundadır. Aksi takdirde cebri icra yoluyla kararın yerine getirilmesi sağlanır.

Arabuluculuk görüşmeleri sonunda anlaşma olmaması durumunda ise artık tarafların dava açmaları mümkün hale gelir. Ancak şu hususa dikkat edilmelidir ki, tüketici uyuşmazlıklarında dava açmadan önce, dava dilekçesine mutlaka ANLAŞAMAMA SON TUTANAĞININ ASLI ek olarak yerleştirilmelidir.