İş uyuşmazlıklarındaki arabuluculuk, son yıllarda yapılan yasa değişiklikleriyle beraber zorunlu hale getirilmiştir. Bu açıdan bakıldığında, iş uyuşmazlıklarındaki arabuluculuğun yasada öngörülen bir dava şartı olduğu, bu aşama geçilmeden dava açılamayacağı ve son derece kritik bir önem ifade ettiği anlaşılmaktadır. Ancak, iş uyuşmazlıklarındaki arabuluculuğun hukuki mahiyetini izah etmeden önce “arabuluculuk” ve “iş uyuşmazlığı” kavramlarını genel olarak izah etmek yerinde olacaktır.

• Arabuluculuk Faaliyeti

Arabuluculuk, dava ve yargılama faaliyetinin dışında alternatif bir çözüm yolu olarak karşımıza çıkmaktadır. Taraflar arasındaki uyuşmazlıkların davaya dönüşmeden çözülmesi, ağır iş yükü altında çalışmakta olan mahkemelere büyük bir kolaylık sağlamaktadır. Bu şekilde hem taraflar yargının ağır işleyişinin beraberinde getirdiği zaman kaybından kurtulmakta, hem de yargının iş yükü azaldığından hız kazanılmış olmaktadır. Bu nedenle arabuluculuk, hem başvurucu taraflar için hem de mahkemeler için son derece etkili bir uyuşmazlık çözüm yöntemidir. Fethiye Arabuluculuk ve Uyuşmazlık Çözüm Merkezi olarak bu alanda profesyonel hizmet vermeyi sürdürmekteyiz.

• İş Hukukundan Doğan Uyuşmazlıklarda Arabuluculuğa Başvuru Yapmak Zorunludur

Arabuluculuk, yürürlük tarihi pek de eski olmayan bazı kanunlar ile muhtelif uyuşmazlıklar bakımından zorunlu hale getirilmiştir. Bu uyuşmazlıklar bakımından dava açılmadan önce arabulucuya başvuru yapılması mecburidir. Ancak ihtiyari arabuluculukta bu şekilde bir zorunluluk bulunmayıp, yargılamadan önce ya da yargılama sırasında dahi arabuluculuk kurumuna müracaat edilmesi mümkündür. İş hukukundan doğan uyuşmazlıklar da bu zorunluluğun bir parçasıdır.

7036 s. İş Mahkemeleri Kanunu’nun 3’üncü maddesine göre, “Kanuna, bireysel veya toplu iş sözleşmesine dayanan işçi veya işveren alacağı ve tazminatı ile işe iade talebiyle açılan davalarda, arabulucuya başvurulmuş olması dava şartıdır.” İş hukukundan doğan uyuşmazlıklar bakımından dava şartı haline getirilen arabuluculuk, başvuru yapılmadan açılan davaların usulden reddedilmesine neden olmaktadır. Bu nedenle, yasadaki zorunluluğa uygun hareket edilerek, bu tür uyuşmazlıklar hakkında dava açma cihetine başvurulmadan önce arabuluculuğa başvuru yapılması önerilmektedir.

• Arabuluculuk Görüşmeleri Sırasında Anlaşmaya Varılması ya da Varılmaması Halinde Doğacak Sonuçlar

Arabuluculuğa başvurulduğu takdirde, taraflar arabulucunun yönetimindeki görüşmelerde bir araya gelir ve uyuşmazlık konusu hakkında uzlaşmaya çalışırlar. Tarafların görüşmeler sonucunda örneğin kıdem tazminatının 10.000 TL olarak ödenmesi ve yıllık izin alacağının hiç ödenmemesi şeklinde anlaşmaları ihtimalinde arabulucu tarafından bir “ANLAŞMA TUTANAĞI” tutulur. Bu tutanak mahkeme kararı (ilam) hükmünde olup, icra edilebilir niteliktedir. Başka bir deyişle, arabuluculuk görüşmelerinde anlaşma tutanağına geçirilen her bir husus, ilgilisi tarafından yerine getirilmek zorundadır.

Arabuluculuk görüşmeleri sonunda anlaşma olmaması durumunda ise artık tarafların dava açmaları mümkün hale gelir. Ancak şu hususa dikkat edilmelidir ki, açılan davada, dava dilekçesine mutlaka ANLAŞAMAMA SON TUTANAĞININ ASLI ek olarak yerleştirilmelidir.